Bebek gelişim süreci özellikle yeni anne ve baba olacaklar için büyük bir merak unsuru. Bebek konusunda acemi olan anne ve baba, bebeklerinin hangi ayda hangi gelişimi göstereceğini bilmek ister. Bunda da haklıdırlar. Çünkü bebeğin gelişim için hangi süreçte neye ihtiyaç duyacağını bilmezse anne baba, bebeklerinin gelişimine katkı sağlayamazlar. Bunun sonucunda da bebek, gelişim evrelerini eksik ya da yanlış tamamlar. Bu durumun kötü sonuçları daha sonra yetişkinlik dönemlerinde ortaya çıkar. Bu da bireye oldukça zor bir durumda bırakır. Gelişim süreçlerinin doğru geçirilmesinde ebeveynlere çok iş düşüyor. Bebeğin hareketlerinin takip edilmesi ve herhangi bir tuhaflıkta bir uzmana başvurulması gerekiyor.
Bu yazımızda bebeklerin aylara göre gelişim süreçlerini derlemek ve özellikle çiçeği burnunda anne, babalara kılavuzluk etmek istedik. Makalemizi okuduktan sonra bebeğiniz dünyaya gelene kadar, karındaki süreci; doğduktan sonra da çocukluk çağına kadar olan süreci yönetmede zorluk çekmeyeceksiniz. “Ay ay, bebekler hangi süreçlerden geçiyor, gelişim süreçlerini hangi faktörler etkiliyor?” Bebek gelişim tablosu boy, kilo, baş çevresi… Ve daha birçok konuda fikir sahibi olacaksınız.
Gelişim Süreci Nedir?
Bebeklerin nasıl gelişim gösterdiğini merak ediyoruz. Fakat çoğumuz bu kavramın aslında tam olarak ne anlama geldiğini bilmiyoruz. Bu durumu ortadan kaldırmak için önce gelişim sürecinin ne demek olduğunu ve neler ile karıştırılmaması gerektiğini açıklamak gerek. Öncelikle gelişim kavramının karıştırıldığı ilk kavram: büyüme. Büyüme için cm ve kg gibi durumları göz önüne alırız. Gelişimi takip ederken de becerileri önemseriz. Yani büyümede baz alınan durumlar ile gelişmede baz alınan durumlar aynı değil.
Bebeğin kilosunun değişmesi, baş çevresinin değişmesi, boyunun uzaması büyüme başlığı altındadır. Gelişme ise bebeğin fiziksel, zihinsel/bilişsel, sosyal ve duygusal değişimlerini kapsar. Gelişim sürecinde beslenme ve uyku son derece önemlidir. Bu süreç doğum öncesinde başlar ve iki yaşına kadar çok hızlı değişim gösterir. Genetik ve çevresel faktörler bebeklerim gelişim sürecini oldukça etkilemektedir. Gelişim sürecinin ne olduğunu kavradıysak ve büyüme ile farkını anladıysak şimdi, bebek gelişim sürecine ay ay göz atalım. Bebeklerin hangi ayda, hangi özelliklere sahip olduğunu ve hangi becerileri kazandıklarını sıralayalım.
Sıfır-Altı Aylık Bebekler
Gelişimin en hızlı olduğu süreçtir. Bu süreçte bebek, dünyaya gözlerini yeni açmış ve dünyayı tanımaya çalışıyordur. Gelişim özellikleri de buna göre şekillenir. Bebekte yenidoğan sürecinden başlayarak altıncı aya kadar şu gelişimler gözlemlenir:
Yenidoğan: Bu dönemde genellikle bebeklerin elleri yumruk şeklindedir. Seslere karşı, çok yeterli olmasa da tepki verirler.
İki Aylık: Bebek başını dik tutma becerisini geliştirir. Bebeğin elini açmak mümkündür, bu süreçte bebek gülümsemeye başlar. Göz teması kurabilir.
Üç Aylık: Kaslar daha çok geliştiği için yüzükoyun bir şekilde yatabilir bebek, kendi kendine sesler çıkarmaya başlar. Eşyaları kendisine çekmeye başlar. Ek gıdaya geçiş bu dönemde başlar. Bu ayda dil gelişiminin temelleri atılır.
Dört Aylık: Bebek bu ayda sesleri algılamaya başlar, iki kolu ile istediği cisme uzanabilir, destek sağlanırsa oturabilir de.
Altı aylık: Bu dönemde bebek insanları ayırt etmeye başlar. Desteksiz oturmaya başlar ve daha hareketlidir.
Dokuz Aylık Bebekler
Dokuzuncu ayındaki bebekler birçok bakımdan gelişmiş olurlar. Kaslar bu dönemde oldukça gelişmiştir. Bu dönemde bebekler tutmak istedikleri cisimleri tutarken zorlanmazlar. Dokuz aylıkken emeklemeye başlayan bebekler ufak ufak ayakta durmayı da becerirler. Bebekler bu dönemde yaramazlıklarını hissettirir. Evdeki her alana girip her alanı karıştırırlar. Çok kolay kelimeleri de bu dönemde söyler bebekler. “B” harfinin yoğunlukta olduğu kelimeleri çıkartabilirler.
On İki Aylık Bebekler
Bu ay bebekler başka insanları taklit etmeye, direktifleri uygulamaya ve yürümeye başlar. Bu dönemde bebeklerin kilosu ve boyu da oldukça artar. Sesleri çıkarmada daha yetkin duruma gelirler. Bu sayede gelişimleri kolayca ortaya çıkar. Kendi başlarına su içebilirler. El sallamaya başlarlar ve el çırpma oyunu oynayabilirler.
On Beş Aylık Bebekler
Bebeklerin rahatça yürümeye başladıkları dönemdir. Karmaşık bir şeyler konuşur bu dönemde bebekler. Günlük rutinleri anlamaya başlarlar.Bu dönemde bebeklerin motor kabiliyetleri oldukça gelişir. Parçaları birleştirme gibi aktivitelerde başarılı olabilirler. Bu sayede özgüvenleri de gelişir.
On Sekiz Aylık Bebekler
Bu dönemde bebeklerin birçoğu kaşık kullanmaya, koşmaya ve kelime haznelerini geliştirmeye başlar. Sorularınıza daha mantıklı cevaplar verirler, nesneleri tanımaya ve ayırt etmeye başlarlar. Bu ayda bebeklerin gelişiminde oldukça kritik bir eşiktir. Bebeğinizin gelişimine siz de katkı sağlamak isterseniz bebek gelişim kitapları okuyabilirsiniz.
Yirmi Bir Aylık Bebekler
Yirminci ayına gelen bebeğin artık motor becerileri daha çok gelişmiştir. Cisimleri fırlatabilir bir konumdadır ve kelimeleri birleştirerek cümleler kurabilir. Cisimlere ve resimlere isimler verebilir. Bebekler bu dönemde çok meraklıdır. Etraflarındaki her şeyi çok fazla merak ederler. Bunun için de sürekli, bir şeylere işaret parmaklarını uzatarak “Bu ne?” sorusunu sorarlar.
Yirmi Dört Aylık Bebekler
Bebek gelişim kartları, en çok bu dönemde önemli. Bebek artık çocukluk dönemine geçmeye hazırlanır. Bu dönemde bebekler kısa kısa cümleler kurar. Bu sayede dertlerini anlatabilirler. Konuşmaları merakla dinler ve bu konuşmalara tepki verirler. En önemlisi bebek bu dönemde kendisinin farkındadır. Adını soranlara cevap veren bebekler birçok bakımdan gelişim göstermişlerdir.
Bebek Gelişim Sürecinde Bunlara Dikkat Edin!
Bebeğin daha anne karnındayken gelişim sürecine başladığı belirtmiştik. İki yaşa kadar süren bebek gelişim sürecinin doğru ilerlemesi için bebeklerin beslenmesi ve uyku düzenleri hakkında titiz davranmak gerekiyor. Onların hareketlerini dikkatle izlemek ve herhangi bir aksilikte bir uzmana başvurmak gerekiyor. Bütün motor kabiliyetlerimizin temelini bebeklik çağı oluşturuyor. Bunun için yetişkinlik döneminde bir sıkıntı ile karşılaşmamak için bu dönemi oldukça dikkate almalısınız. Anne ve baba olarak sizler de bebeğinizin gelişim çağına göre bebek gelişim setleri gibi ürünlerden yardım alabilirsiniz. Ayrıca teknolojinin yardımıyla da bebeğinizin gelişimini mercek altına alabilirsiniz. Geliştirilen bebek gelişim takibi uygulaması ile bebeğinizin büyüme ve gelişimini izleyebilirsiniz.
